Jak uniknąć podatku od spadków i darowizn

Podatki od spadków i darowizn mogą stanowić poważne obciążenie finansowe dla spadkobierców lub obdarowanych. W Polsce obowiązują przepisy, które regulują te kwestie, ale istnieją również legalne sposoby na zminimalizowanie tego obciążenia. W tym artykule omówimy najważniejsze strategie i porady, które mogą pomóc w uniknięciu podatku od spadków i darowizn.

Sprawdź przynależność do poszczególnych grup

Pierwszym krokiem, który warto podjąć, jest sprawdzenie, czy spadek lub darowizna, którą otrzymujesz, podlega w ogóle opodatkowaniu. W Polsce istnieją grupy podatkowe, które decydują o wysokości podatku:

I grupa podatkowa obejmuje najbliższych krewnych - zwolnienie z podatku do kwoty 36 120 zł - W ramach grupy 1 wyróżnia się tzw. grupę 0 która korzysta z pełnego zwolnienia z podatku po spełnieniu określonych warunków.

II grupa dalszych krewnych (np. rodzeństwo rodziców, małżonkowie rodzeństwa)- zwolnienie do kwoty 27 090 zł

III grupa pozostałe osoby-zwolnienie do kwoty 5 733 zł.

Grupa zerowa

W ramach grupy 1 wyróżnia się tzw. grupę 0. Należą do niej:

• małżonek,
• zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki),
• wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie),
• pasierb,
• rodzeństwo,
• ojczym,
• macocha.

W przypadku zerowej grupy podatkowej, każda darowizna, niezależnie od jej wartości, może zostać zwolniona z podatku. Nawet jeśli wartość darowizny przekracza kwotę wolną od podatku, możliwe jest skorzystanie ze zwolnienia. Aby to zrobić, należy zgłosić otrzymanie darowizny do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od daty powstania obowiązku podatkowego, używając formularza SD-Z2. Obowiązek zgłoszenia dotyczy darowizn przekraczających kwotę wolną, która dla grupy I (w tym również zerowej) wynosi 36 120 zł

Przykład:

W 2024 roku matka przekazała synowi samochód o wartości 30 000 zł, a w grudniu 2023 roku syn otrzymał od niej laptop o wartości 6 637 zł. Czy w takim przypadku konieczne jest opłacenie podatku od darowizny od rodziców?

Syn musi zgłosić wartość darowizny (samochodu) na formularzu SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy od momentu jej otrzymania. Obowiązek zgłoszenia dotyczy kwoty przekraczającej limit wolny od podatku. Dzięki temu darowizna może zostać zwolniona z podatku.

Przykład:

Dziadek przekazał wnukowi 1 000 zł jako darowiznę pieniężną. Czy taka darowizna podlega opodatkowaniu?

Ta darowizna jest zwolniona z podatku od spadków i darowizn. Jednak jeśli wnuk w ciągu 5 lat otrzyma od dziadka kolejne darowizny, których łączna wartość przekroczy 36 120 zł, będzie zobowiązany do zgłoszenia nadwyżki w urzędzie skarbowym, używając formularza SD-Z2.

W przypadku, gdy całkowita wartość darowizn pieniężnych przekroczy 36 120 zł, należy udokumentować przekazane środki dowodem przelewu na rachunek bankowy odbiorcy, rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, bądź potwierdzeniem przekazu pocztowego

Zasada sumowania darowizn od jednego darczyńcy z pięciu lat

• W przypadku wielokrotnych darowizn od tej samej osoby, należy zsumować wartość netto otrzymanych przedmiotów i praw majątkowych w roku bieżącym oraz w ciągu pięciu lat poprzedzających ten rok. Jest to niezbędne, aby określić, czy przekroczono limit zwolnienia od podatku.

Oznacza to, że jeśli wartość darowizny lub spadku nie przekroczy ustalonego limitu, zależnego od grupy podatkowej, do której należy obdarowany lub spadkobierca, nie będzie konieczności zgłaszania nabycia w urzędzie skarbowym, a zwolnienie z podatku będzie nadal obowiązywać.

Przykładowo, osoba otrzymująca darowiznę w 2024 roku powinna uwzględnić wszystkie wartości majątkowe przekazane przez tego samego darczyńcę w 2024 roku oraz w latach 2019-2023.

• Nawet jeśli łączna wartość darowizn nie przekracza limitu i nie ma obowiązku zgłoszenia ich do urzędu skarbowego, warto zadbać o dokumentację wartości otrzymanych w poszczególnych latach. Może się bowiem zdarzyć, że w kolejnych latach, np. w 2025 roku, zostanie przekroczony limit i będzie trzeba zgłosić nadwyżkę oraz zapłacić podatek. Przy sumowaniu darowizn należy uwzględnić próg obowiązujący w momencie ostatniego przekazania darowizny.

Brak konieczności sumowania darowizn od różnych darczyńców z tej samej grupy podatkowej

Istotnym faktem jest to, że osoba obdarowana nie ma obowiązku sumowania darowizn otrzymanych od różnych osób należących do tej samej grupy podatkowej. Pomysł ten pojawił się w 2023 roku, lecz nie wszedł w życie. Był on przedmiotem wielu kontrowersji, ponieważ jego wdrożenie mogłoby prowadzić do opodatkowania np. internetowych zbiórek na leczenie lub darowizn od gości weselnych.

W praktyce oznacza to, że jeśli ktoś zbiera środki na leczenie, sumuje jedynie darowizny od konkretnej osoby w ciągu pięciu lat do limitu 5733 zł. Nie będzie musiał płacić podatku, jeśli na przykład 200 osób przekaże mu po 100 zł, co w sumie daje 20 tys. zł, ponieważ pojedyncze wpłaty nie przekraczają limitu. Jednakże, gdyby jedna osoba wpłaciła 10 tys. zł, przekroczony zostanie próg 5733 zł i konieczne będzie odprowadzenie podatku od nadwyżki.

Podsumowanie

Podatki od spadków i darowizn mogą być dużym obciążeniem, ale dzięki odpowiedniemu planowaniu i znajomości przepisów, można zminimalizować ich wysokość lub całkowicie ich uniknąć. Kluczowe jest zgłaszanie darowizn i spadków w odpowiednim czasie, rozważenie przekazania majątku jeszcze za życia oraz skorzystanie z możliwości, jakie dają testamenty czy polisy ubezpieczeniowe.

Zaplanuj swoje działania z wyprzedzeniem, aby zapewnić sobie i swoim bliskim spokój oraz bezpieczeństwo finansowe.

Zapraszamy na naszego facebooka i do kontaktu z nami