Kontrola Państwowej Inspekcji Pracy

Na podstawie ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy, ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców oraz konwencji nr 81 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej inspekcji pracy w przemyśle, handlu działa instytucja kontroli pracodawców w zakresie przestrzegania przepisów prawa pracy. Swoim zakresem obejmuje szeroki wachlarz spraw. Wyróżnia się wśród nich w szczególności:

• kontrolę i nadzór przestrzegania przepisów prawa pracy, bezpieczeństwa i higieny pracy, legalności zatrudniania oraz ewidencji pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze;
• ściganie wykroczeń przeciwko prawom pracownika oraz innych wykroczeń w tym dotyczących umów zlecenie;
• kontrolę stosowania przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracą oraz o zakazie konkurencji.

Warto podkreślić, że prawo do kontroli oprócz zapowiedzianej kontroli może odbyć się także bez uprzedzenia, dlatego warto stosować się do prawa powszechnie obowiązującego, aby kontrola przebiegła bez zastrzeżeń.

Jak wygląda i przebiega kontrola?

Na wstępie warto wskazać, że inspektor ma obowiązek przedstawić swoją legitymację służbową potwierdzające tożsamość i uprawnienia inspektora,a także upoważnienie do przeprowadzenia kontroli, które może być przedłożone do 7 dni od dnia rozpoczęcia kontroli. Upoważnienie zawiera następujące elementy: wskazanie podstawy prawnej przeprowadzenia kontroli, oznaczenie organu kontroli, imię i nazwisko, stanowisko służbowe osoby upoważnionej do przeprowadzenia kontroli oraz numer jej legitymacji służbowej, określenie zakresu przedmiotowego kontroli, oznaczenie podmiotu objętego kontrolą, wskazanie daty rozpoczęcia i przewidywanego terminu zakończenia kontroli, podpis osoby udzielającej upoważnienia, z podaniem zajmowanego stanowiska lub funkcji, pouczenie kontrolowanego podmiotu o jego prawach i obowiązkach oraz datę i miejsce wystawienia upoważnienia.

Kontrola odbywa się w siedzibie, bądź oddziałach pracodawcy lub dodatkowo w Biurze Rachunkowym w Bydgoszczy, Toruniu, Poznaniu, Gdańsku. Inspektor pracy w czasie kontroli ma prawo do swobodnego wstępu na teren obiektów i pomieszczeń firmy, oględzin stanowisk pracy, maszyn i urządzeń, żądania informacji od byłych i obecnych pracowników oraz wzywanie tych osób na przesłuchanie,a także sprawdzanie tożsamości osób wykonujących pracę. Ponadto należy udostępnić dokumentację techniczną, akta osobowe pracowników oraz innych osób wykonujących jakąkolwiek pracę. Inspektor pracy uprawnimy jest także do wykonywania fotografii oraz nagrywania obrazu i dźwięku.

Zakończenie kontroli

Finalnym elementem kontroli jest wystawienie przez Inspektora protokołu kontroli. W dokumencie tym znajdują się ujawnione nieprawidłowości ale również mogą się tam znaleźć informacje niezbędne dla ustaleń kontroli nie będące nieprawidłowościami. Pracodawcy przysługuje prawo do wniesienia w terminie 7 dni od dnia przedstawienia protokołu, a także umotywowanych zastrzeżeń do ustaleń tam zawartych.

Dodatkowo pracodawca może złożyć wniosek o objęcie tajemnicą przedsiębiorstwa informacji zawartych w protokole kontroli. Dodatkowo może zostać wystawiona notatka urzędowa z kontroli, decyzja a także wystąpienie z informacjami o zastrzeżeniach do „naprawienia”. Pracodawca zobowiązany jest do powiadomienia Inspektora pracy o wykonaniu decyzji , a także o sposobie realizacji zaleceń z wystąpienia.

Odpowiedzialność pracodawcy

Za ujawnione nieprawidłowości Inspektor pracy może wszcząć postępowanie w sprawie wykroczenia. Karą za popełnienie wykroczenie jest grzywna od 1.000,- zł do 100.000,- zł, nagana, a nawet ograniczenie wolności i areszt. Forma kary jest uzależniona od wagi wykroczenia.