System pobierania kaucji za opakowania nowe regulacje od 1 października 2025 r.

System kaucyjny w Polsce wejdzie w życie 1 października 2025 r. i obejmie butelki jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, metalowe puszki oraz szklane butelki. Wysokość kaucji wyniesie 0,50 zł lub 1 zł i będzie zwrotna. Za prowadzenie systemu odpowiadać będą podmioty reprezentujące, które podpiszą umowy z przedsiębiorcami prowadzącymi handel.

Podstawowe zasady systemu kaucyjnego

Nowelizacja ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. z 2024 r. poz. 927 ze zm.) przesunęła termin wdrożenia systemu z 1 stycznia 2025 r. na 1 października 2025 r. Nowe przepisy zakładają, że:

• w każdej gminie będzie co najmniej jeden stacjonarny punkt odbioru opakowań,
• użytkownicy końcowi oraz jednostki handlowe będą mieli równy dostęp do systemu,
• nie będzie wymagane okazanie dowodu zakupu produktu przy zwrocie opakowania.

System obejmie przedsiębiorców wprowadzających produkty w opakowaniach oraz sklepy sprzedające te produkty. Kluczową rolę odegrają podmioty reprezentujące, które będą odpowiedzialne za zarządzanie systemem.

Rola podmiotów reprezentujących

Podmioty prowadzące system kaucyjny będą działały jako spółki akcyjne z siedzibą w Polsce i muszą uzyskać zezwolenie Ministra Klimatu i Środowiska. Na rynku funkcjonować będzie kilka systemów kaucyjnych, które będą zobowiązane do współpracy i wzajemnego rozliczania pobranej kaucji. Operatorzy systemu zajmą się:

• zbieraniem i odbiorem opakowań,
• transportem odpadów do zakładów przetwarzania,
• rozliczaniem kaucji z jednostkami handlowymi i konsumentami.

Obowiązki przedsiębiorców

Każdy przedsiębiorca oferujący napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym będzie musiał do niego przystąpić:

Sklepy powyżej 2.000 m² dodatkowo będą musiały prowadzić selektywną zbiórkę odpadów opakowaniowych.

Sklepy o powierzchni do 200 m² będą zobowiązane do pobierania kaucji, ale niekoniecznie do zwrotu opakowań (z wyjątkiem butelek szklanych do 1,5 l).

Sklepy powyżej 200 m² będą zobowiązane do pobierania i zwracania kaucji oraz zbierania pustych opakowań.

Selektywna zbiórka i kary

Przedsiębiorcy wprowadzający produkty w opakowaniach będą zobowiązani osiągać minimalny roczny poziom selektywnego zbierania:

• 77% w latach 2025-2028,
• 90% od 2029 r.

Nieosiągnięcie tych poziomów wiązać się będzie z obowiązkiem uiszczenia opłaty produktowej, dzielonej po połowie między operatora systemu a przedsiębiorcę. Jeśli przedsiębiorca nie przystąpi do żadnego systemu kaucyjnego, od 2026 r. zapłaci potrójną stawkę opłaty produktowej.

Ewidencja i VAT

Przedsiębiorcy uczestniczący w systemie kaucyjnym będą zobowiązani do prowadzenia ewidencji, obejmującej:

• liczbę nabytych i sprzedanych produktów w opakowaniach objętych systemem,
• liczbę zwróconych opakowań,
• wysokość pobranych, zwróconych i niezwróconych kaucji.

Wysokość kaucji ustalono na:

• 0,50 zł za butelki plastikowe (do 3 l) i puszki metalowe (do 1 l),
• 1 zł za butelki szklane wielokrotnego użytku (do 1,5 l).

Podatek VAT nie będzie naliczany na etapach dystrybucji, a konsument nie zostanie nim obciążony. VAT będzie dotyczył jedynie kaucji niezwróconych w systemie.

Podsumowanie

Nowy system kaucyjny to krok w stronę bardziej zrównoważonego gospodarowania odpadami. Dzięki niemu więcej opakowań trafi do recyklingu, a konsumenci zyskają łatwy sposób na odzyskanie pieniędzy za oddane butelki i puszki. Dla przedsiębiorców oznacza to jednak konieczność dostosowania się do nowych przepisów i zapewnienia odpowiedniej infrastruktury do zbiórki opakowań.

Czy nowe regulacje przyniosą oczekiwane efekty? O tym przekonamy się w kolejnych latach!

Źródło: Gazeta Podatkowa nr 14 (2202) z dnia 17.02.2025

Okładka zaprojektowana przez Freepik

Zapraszamy na naszego facebooka i do kontaktu z nami