Zwolnienie z podatku od nieruchomości a wyrok TSUE: co oznacza sprawa C-453/23 dla przedsiębiorców

W ostatnim czasie pojawiło się istotne orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które ma znaczenie dla wielu przedsiębiorców korzystających z infrastruktury kolejowej. Dotyczy ono zwolnienia z podatku od nieruchomości i jego potencjalnego związku z pomocą publiczną. Choć temat ten może wydawać się specjalistyczny, to niesie on realne skutki praktyczne dla podmiotów gospodarczych operujących na rynku kolejowym lub w jego otoczeniu.

Tło sprawy: kto i dlaczego wystąpił z pytaniem do TSUE?

Przedmiotem interpretacji była kwestia skorzystania przez przedsiębiorcę ze zwolnienia z podatku od nieruchomości dla gruntów, budynków i budowli stanowiących element infrastruktury kolejowej. Przedsiębiorca udostępniał tę infrastrukturę przewoźnikowi kolejowemu, co według niego uprawniało go do zastosowania zwolnienia przewidzianego w przepisach ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Prezydent miasta, jako organ podatkowy, wydał interpretację, w której uznał, że zastosowanie zwolnienia byłoby równoznaczne z przyznaniem przedsiębiorcy pomocy publicznej, która nie została zgłoszona do Komisji Europejskiej. W tej sytuacji organ zakwestionował możliwość zastosowania zwolnienia. Przedsiębiorca nie zgodził się z takim stanowiskiem i skierował sprawę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Po oddaleniu skargi przez WSA, złożył skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

NSA, rozpatrując sprawę, skierował pytanie prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Pytanie dotyczyło tego, czy przyznanie przez krajowe przepisy ulgi podatkowej przewidzianej w art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatkach i opłatach lokalnych można uznać za środek zakłócający konkurencję lub grożący jej zakłóceniem w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Pojęcie pomocy publicznej: kiedy zwolnienie podatkowe może ją stanowić

Zgodnie z art. 107 ust. 1 TFUE, aby środek uznać za pomoc publiczną, muszą być spełnione jednocześnie cztery warunki. Po pierwsze, pomoc musi pochodzić ze środków publicznych. Po drugie, musi przyznawać beneficjentowi korzyść ekonomiczną, jakiej nie otrzymałby w warunkach rynkowych. Po trzecie, musi mieć charakter selektywny, co oznacza uprzywilejowanie pewnych podmiotów gospodarczych. Po czwarte, musi zakłócać lub grozić zakłóceniem konkurencji i wpływać na wymianę handlową między państwami członkowskimi.

Selektywność oznacza, że wsparcie dostępne jest wyłącznie dla określonej grupy przedsiębiorstw, na przykład ze względu na ich sektor, wielkość, lokalizację czy rodzaj działalności. W praktyce może to prowadzić do wzmocnienia pozycji rynkowej jednych firm kosztem innych.

Przykładem selektywnej pomocy publicznej może być zwolnienie z podatku od nieruchomości przyznawane tylko mikro, małym i średnim przedsiębiorcom, przy jednoczesnym wykluczeniu dużych firm. Tego typu ulgi mogą być przyznawane na podstawie uchwał rad gminy zgodnie z przepisami ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, w szczególności na podstawie art. 7 ust. 3 i art. 20d ust. 2 pkt 1 tej ustawy.

Jak sprawę ocenił TSUE? Wyrok z 29 kwietnia 2025 r.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 29 kwietnia 2025 r. w sprawie C-453/23 stwierdził, że przepisy krajowe, które przewidują zwolnienie z podatku od nieruchomości dla infrastruktury kolejowej udostępnionej przewoźnikom, nie wydają się stanowić pomocy publicznej w rozumieniu unijnego prawa.

Zdaniem TSUE zwolnienie to ma charakter powszechny i opiera się na neutralnym kryterium. Oznacza to, że przepis odnosi się do wszystkich podmiotów, które udostępniają infrastrukturę kolejową, niezależnie od ich sektora działalności, wielkości czy struktury własnościowej. Trybunał wskazał, że sama okoliczność, iż jedynie niektóre podmioty spełniają warunki do skorzystania z ulgi, nie przesądza jeszcze o jej selektywności.

Z orzeczenia wynika zatem, że art. 107 ust. 1 TFUE należy interpretować w taki sposób, że krajowe przepisy zwalniające z podatku od nieruchomości elementy infrastruktury kolejowej nie powinny być automatycznie traktowane jako pomoc publiczna. Jednakże ostateczna ocena tej kwestii należy do sądów krajowych, które muszą przeanalizować szczegóły konkretnego przypadku.

Najważniejsze wnioski dla zapracowanych

Wyrok TSUE z 29 kwietnia 2025 r. stanowi istotne wsparcie dla przedsiębiorców zarządzających infrastrukturą kolejową. Pokazuje, że korzystanie ze zwolnień podatkowych, o ile są one oparte na jasnych, ogólnych kryteriach dostępnych dla wszystkich podmiotów, nie musi wiązać się z ryzykiem naruszenia zasad pomocy publicznej. Dzięki temu przedsiębiorcy mogą w większym stopniu korzystać z dostępnych ulg, nie obawiając się automatycznie, że będą musieli przejść procedurę notyfikacyjną w Komisji Europejskiej.

• Czego dotyczy sprawa? Przedsiębiorca udostępniający infrastrukturę kolejową przewoźnikom chciał skorzystać ze zwolnienia z podatku od nieruchomości. Polski urząd uznał, że to niedozwolona pomoc publiczna.
• Jak zareagował Trybunał Sprawiedliwości UE?TSUE w wyroku z 29 kwietnia 2025 r. (C-453/23) uznał, że takie zwolnienie nie musi być traktowane jako pomoc publiczna, bo nie daje selektywnej korzyści. Zwolnienie ma charakter ogólny i może dotyczyć różnych podmiotów, niezależnie od ich wielkości czy sektora.
• Czy to znaczy, że każdy może z ulgi skorzystać? Nie do końca – ostateczna decyzja w każdej sprawie należy do sądów krajowych, które badają konkretne okoliczności.
• Wniosek praktyczny dla firm? Przedsiębiorcy mogą korzystać z ulg na infrastrukturę kolejową, jeśli spełnią warunki ustawowe. Samo zwolnienie nie jest z założenia zakazaną pomocą publiczną.

Podsumowanie

Zwolnienia z podatku od nieruchomości, dotyczące infrastruktury kolejowej udostępnionej przewoźnikom, nie są automatycznie uznawane za pomoc publiczną. Kluczowa jest analiza, czy ulga podatkowa opiera się na kryteriach powszechnych i neutralnych, dostępnych dla różnych podmiotów. Wyrok TSUE w sprawie C-453/23 potwierdza, że nie każde wsparcie przyznane przez państwo musi oznaczać pomoc publiczną w rozumieniu przepisów unijnych. Daje to większą pewność prawną przedsiębiorcom i organom samorządowym w kontekście stosowania zwolnień podatkowych.

Źródła:

• Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2025 r. poz. 707), w szczególności art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a), art. 7 ust. 3, art. 20d ust. 2 pkt 1;
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 29 kwietnia 2025 r., sygn. C-453/23;
• Gazeta Podatkowa nr 52 (2240) z dnia 30 czerwca 2025 r., strona 19.

Zapraszamy na naszego facebooka i do kontaktu z nami